Jagoda kamczacka - uprawa, właściwości

Nazwą jagoda kamczacka, czy suchodrzew jadalny, obejmuje się dwie odmiany botaniczne suchodrzewu sinego Lonicera caerulea var. edulis oraz Lonicera caerulea var. kamtschatica. Krzewy te są łatwe w uprawie i dostarczają owoców będących źródłem cennych składników o właściwościach prozdrowotnych. Owoce jagody kamczackiej można zbierać najwcześniej spośród wszystkich uprawianych gatunków sadowniczych, nawet przed pojawieniem się pierwszych truskawek.
Charakterystyka gatunku
Jagoda kamczacka jest krzewem z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae), pochodzącym z północno-wschodniej Azji (Chiny, Syberia), dorastającym do 2 m wysokości, o pokroju wzniesionym lub lekko kulistym. Jej pędy są sztywne i pokryte charakterystycznie złuszczającą się korą, a system korzeniowy rozgałęziony i płytki (60-80 cm).
Kwitnienie tej rośliny rozpoczyna się wcześnie, w połowie kwietnia, i wówczas pojawiają się na niej kremowo-żółte, lekko pachnące, miododajne kwiaty. Do dobrego zapylenia i owocowania zalecane jest sadzenie obok siebie dwóch odmian, kwitnących w tym samym czasie. W okresie owocowania na jednorocznych pędach pojawiają się owoce typu jagoda, wielkości 1,5-2,5 cm, barwy fioletowogranatowej z woskowym nalotem.

Odmiany
Najczęściej polecane odmiany jagody kamczackiej, to: sprowadzone do szkółek z Rosji 'Czelabinka', 'Sinigłaska', 'Dlinnopłodna' oraz 'Wołoszebnica', a także polskie: 'Atut', 'Duet', 'Jolanta', 'Wojtek' i 'Karina', które wyróżniają się wysoką plennością oraz dużymi i smacznymi owocami.
'Dlinnopłodna' – odmiana wczesna o niezbyt silnym wzroście; jagody są duże, wydłużone do 2 cm, smaczne bez goryczki
'Sinigłaska' – odmiana średnio wczesna o pokroju wzniesionym, której owoce dojrzewają w końcu maja lub na początku czerwca; jagody duże, wydłużone z wyraźnym nalotem
'Czelabinka' – krzew o średniej sile wzrostu (pow. 1,5 m wysokości); owoce gruszkowatego  kształtu dość duże i pokryte intensywnym, sinym nalotem dojrzewające na początku  czerwca
'Wołoszebnica' – krzewy o silnym wzroście z tendencją do zagęszczania; owoce ciemnogranatowe,  owalne, smaczne z dużą ilością związków antocyjanowych
'Wojtek' – jedna z najwcześniej dojrzewających odmian; krzewy o wysokiej plenności; owoce duże i smaczne
'Jolanta' – odmiana o silnym wzroście (do 2 m wysokości); owoce dojrzewają ok. 10 dni po odmianie 'Wojtek'
Wymagania uprawowe
Ze względu na swoje pochodzenie, krzewy jagody kamczackiej w naszych warunkach charakteryzują się małymi wymaganiami klimatycznymi i glebowymi. Krzewy wytrzymują susze  i nawet najsilniejsze mrozy (do - 45º), a kwiaty – silne przymrozki (do - 8ºC). Rosną dobrze na podłożach próchnicznych, lekko kwaśnych, o pH powyżej 5,5 i umiarkowanie wilgotnych. Odpowiednim stanowiskiem do uprawy tego gatunku jest miejsce słoneczne lub lekko zacienione. Przed sadzeniem krzewów wiosną lub na jesieni, ziemię należy obficie nawieźć kompostem lub obornikiem w ilości 10-15 kg na roślinę i przekopać z wierzchnią warstwą gleby.

Jagoda kamczacka

Zakładanie plantacji
Do zakładania plantacji zalecany jest sprawdzony materiał nasadzeniowy, rozmnożony w sposób wegetatywny. Odpowiednia rozstawa dla tych krzewów wynosi 2,5-3,0 m x 1,25-1,5 m. Bryłę korzeniową przed umieszczeniem w gruncie, trzeba dobrze nasączyć wodą, a po wyjęciu z pojemnika korzenie delikatnie rozluźnić i posadzić w wykopane dołki, a następnie podlać.

Jagoda kamczacka

Zabiegi pielęgnacyjne
Glebę pod uprawę warto wyściółkować 5-centymetrową warstwą rozdrobnionej kory lub przekompostowanych trocin. W pierwszych latach wzrostu ważna jest ochrona przed chwastami. Przy małej ilości opadów na wiosnę, podczas wzrostu zawiązków i dojrzewania owoców, krzewy należy podlewać. W okresie od przyjęcia się roślin do końca czerwca, można także zastosować nawożenie mineralne z wykorzystaniem nawozów wieloskładnikowych, takich jak dla borówki wysokiej. Należy także przeprowadzać cięcie krzewów, które w pierwszych latach uprawy powinno być łagodne i ograniczać się do usuwania drobnych, pokładających się pędów. W późniejszym czasie (od 5.-6. roku) rozpocząć ich odmładzanie poprzez wycinanie 1-3 najstarszych pędów owocujących.

Jagoda kamczacka

Zbiór owoców
Pierwsze, pojedyncze owoce jagody kamczackiej uzyskuje się w 2. roku po posadzeniu, w 3. roku ich plon wynosi ok. 0,4 kg, a 5-6-letnie rośliny dają plon w wysokości 3-4 kg owoców z jednego krzewu. Ich zbiór należy przeprowadzać kilkakrotnie ze względu na nierównomierne dojrzewanie.
Właściwości
Słodko-kwaśne jagody dostarczają naszemu organizmowi cennych składników, tj. cukry (10%), kwasy organiczne (3%), pektyny (1,5%) oraz witamina C (25-130 mg/100g). Są one również bogatym źródłem substancji biologicznie aktywnych – antocyjanów (do 1400 mg/100g) i flawonoidów (140 mg/100g). Barwniki te posiadają właściwości przeciwutleniające, wzmacniające naczynia krwionośne oraz antyseptyczne. Powodują one również usuwanie z organizmu człowieka toksyn i metali ciężkich. Przez to zmniejszają ryzyko rozwoju chorób nowotworowych

Nalewka z owoców jagody kamczackiej
składniki:	sposób przygotowania:
- 1 kg owoców jagody kamczackiej - 0,5 kg cukru - 0,5 l wódki 40% - 0,5 l spirytusu - laska cynamonu	Jagody wrzucić do słoja i przysypać cukrem, przykryć gazą i odstawić na tydzień. Gdy jagody puszczą sok dolać spirytus, dorzucić cynamon, zamknąć szczelnie i odstawić na miesiąc. Po miesiącu zlać płyn a owoce zalać wódką i odstawić na dwa tygodnie. Na koniec odcedzić owoce, połączyć płyny, rozlać do butelek (wcześniej sklarować). Czas dojrzewania: 6 miesięcy.

Owoce mają szerokie zastosowanie w sztuce kulinarnej, przede wszystkim do bezpośredniego spożycia i jako składnik sałatek owocowych i deserów (lodów, ciast). Służą także jako dodatek do kompotów i galaretek owocowych w celu wzmocnienia ich barwy i smaku. Sporządza się z nich również przetwory – soki, dżemy, wina i nalewki. Nadają się one także do mrożenia. Wywar z liści i kwiatów w medycynie ludowej stosowano jako dezynfekującą i antyseptyczną płukankę, m. in. w chorobach gardła. 

Jagoda kamczacka

Krzewy jagody kamczackiej, poza źródłem smacznych i zdrowych owoców, stanowią również cenny walor dekoracyjny przydomowego ogrodu. Ozdobę stanowią bordowo zabarwione, jednoroczne pędy o bujnym, ciemnozielonym ulistnieniu. Bardzo atrakcyjnie wyglądają na nich liczne kremowe kwiaty i ciemnogranatowe owoce. Roślina ta nadaje się również na naturalne żywopłoty.